Smog jest ostatnio bardzo popularnym tematem. Wzbudza strach i wątpliwości. Słyszysz o nim bardzo wiele, ale tak naprawdę nic konkretnego. Wiesz jedynie, że niekorzystnie wpływa na Twoje zdrowie, że jego największy poziom jest w dużych miastach i tyle. My natomiast podamy Ci konkretne wiadomości o tym zjawisku, które pozwolą Ci lepiej je zrozumieć i odpowiednio się przed nim chronić. Najprościej mówiąc smog jest mgłą z zanieczyszczeniami z powietrza atmosferycznego. Polska jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych państw w Unii Europejskiej. Powietrze w naszym kraju jest tak złe, że z powodu smogu umiera więcej niż 48 tysięcy osób. W tym artykule wyjaśnimy Ci skąd bierze się smog, jak wpływa na Twoje zdrowie i które miasta w Polsce są najbardziej niebezpieczne pod tym względem.
Zacznijmy zatem od podstaw, czyli…
Czym jest smog?
Jak już wcześniej wspomnieliśmy jest to mgła, która zawiera zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego.
Nic Ci to nie mówi?
To wyjaśniamy dalej. Te zanieczyszczenia to przede wszystkim pyły oraz gazy, które pochodzą ze spalania węgla w piecach, spalin samochodowych oraz z zakładów przemysłowych. Z uwagi na miejsce, sposób powstawania i skład chemiczny, możemy wyróżnić dwa rodzaje smogu. Są to smog klasyczny, czyli londyński oraz smog fotochemiczny, czyli typu Los Angeles.
Te nazwy brzmią bardzo ładnie i światowo, ale czym z kolei różnią się te dwa rodzaje smogu?
To również nie jest tak bardzo skomplikowane.
Smog klasyczny wytwarza się przede wszystkim od listopada do lutego w umiarkowanej strefie klimatycznej. Głównie są to regiony, w których domy są ogrzewane węglem kamiennym i innymi paliwami stałymi.
Pora teraz na smog fotochemiczny, czyli Los Angeles.
Powstaje przede wszystkim w miesiącach letnich. Unosi się w powietrzu zazwyczaj w słoneczne dni, kiedy temperatura powietrza waha się pomiędzy 25 a 35°C, a na ulicach jest bardzo duży ruch. Jak we wspomnianym wcześniej Los Angeles. Smog fotochemiczny można spotkać w największych miastach na świecie, na przykład Santiago w Chile, Caracas w Wenezueli, Meksyku w Meksyku, Atenach w Grecji, Pekinie w Chinach, Tokio w Japonii oraz Rzymie we Włoszech, a w Polsce najbardziej narażone na tego typu smog są Warszawa i Kraków.
Jedna kwestia jest już jasna. Teraz czas wyjaśnić, jak to groźne dla człowieka zjawisko powstaje?
Najważniejszym źródłem kwaśnego smogu są instalacje grzewcze, czyli mówiąc wprost kotły i piece, które stosuje się do ogrzewania domów jednorodzinnych oraz starych kamienic, których w Krakowie i w Warszawie nie brakuje.
Powodów powstawania smogu jest kilka.
Pierwszym z nich jest powszechne stosowanie kotłów oraz pieców na paliwa stałe w domach jednorodzinnych i wielorodzinnych. Ta metoda ogrzewania wykorzystywana jest w ponad 49 procent polskich gospodarstw domowych.
Drugi powód to wykorzystywanie instalacji starego typy, to znaczy pieców albo kotłów górnego spalana, w których Polacy z uwielbieniem palą wszystko, co wpadnie im w ręce, od mebli, butów po plastikowe butelki. Nic w tym dziwnego, że poziom smogu w naszym kraju jest tak wysoki, skoro te wszystkie zanieczyszczenia trafiają do powietrza. Jednak każdy powie, że to nie on jest winien, bo wszyscy tak palą, a on spalił tylko 10 butelek plastikowych w ciągu roku. Koło się zamyka.
Mamy nadzieję, że ten stan się trochę polepszy, ponieważ Sejmik Małopolski jednogłośnie przyjął uchwałę antysmogową, która mówi o tym, że od 1 lipca 2017 roku w całym wojewódzkie małopolskim będzie można instalować tylko i wyłącznie piece do ogrzewania na paliwa stałe, które spełniają najwyższe normy emisyjne.
Pamiętaj o tym, że do 2023 roku wszystkie stare piece muszą być wymienione!
Rzeczywistość pokaże, czy wprowadzenie uchwały coś zmieniło na lepsze.
Przejdźmy lepiej do kolejnej przyczyny powstawania smogu.
Jest to nieprawidłowe używanie kotłów górnego spalania, co wiąże się z wydzielaniem bardzo dużych ilości dymu, w którym występują substancje zanieczyszczające atmosferę. Do występowania smogu kwaśnego przyczyniają się przede wszystkim gospodarstwa domowe i niewłaściwe ogrzewanie przez nie domów. Dużo mniejszy wpływ na zanieczyszczenie powietrza mają samochody, przemysł oraz rolnictwo. Natomiast długie utrzymywanie się smogu jest związane z wyżową, bezwietrzną pogodą oraz zagłębieniami terenu.
Czy jakieś czynniki jeszcze wpływają na powstawanie smogu?
Z pewnością Cię to zmartwi, ale jest ich jeszcze kilka. Postaramy się szybko je omówić i od razu przejdziemy do jego wpływu na Twoje zdrowie. Niestety niekorzystnego.
Kolejnym powodem powstawania smogu jest stosowanie paliw o niskiej jakości. Im gorszej jakości paliwo stałe, tym niższa jest jego cena. Niby wszystko pięknie, ale nie do końca. Najlepszym dowodem na to, że im gorsze paliwo, tym niższa cena jest fakt, że cena miału, który jest niezwykle szkodliwy dla środowiska naturalnego i powietrza jest o wiele niższa, niż ekogroszku, który jest bardzo ekologiczny. W czasie spalania miału powstają bardzo duże ilości popiołu, który jest powodem podwyższonej emisji pyłów, a co za tym idzie niszczenie instalacji centralnego ogrzewania. Miał jest również źródłem rtęci i metali ciężkich. Naprawdę palenie tego rodzaju opałem powinno być ostatecznością. Niestety część ludzi zupełnie nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo swoim działaniem niszczy środowisko naturalne, a co za tym idzie własne zdrowie.
Ostatnią przyczyną powstawania smogu jest transport drogowy. Niewielki wpływ na zanieczyszczenie powietrza mają elektrownie i elektrociepłownie.
Te wszystkie wymienione wyżej przyczyny odnosiły się do smogu kwaśnego. Ze smogiem fotochemicznym jest o wiele łatwiej, bo wywołują go przede wszystkim spaliny samochodowe, które łączą się ze światłem słonecznym. W wyniku tej reakcji powstają szkodliwe substancje.
Pora przejść teraz do wpływu smogu na ludzkie zdrowie
Jeżeli jesteś osobą zdrową i masz krótkotrwały kontakt ze smogiem, to może on wywoływać u Ciebie: stany zapalnie, podrażniać spojówki, prowadzić do nowotworu krtani i tchawicy. Możesz być również narażony na łagodne stany zapalne płuc, czuć się przemęczony i mieć mniejszą tolerancję na wysiłek fizyczny.
A co jeżeli nie masz tyle szczęścia i na przykład masz astmę lub POCHP?
Wtedy niestety może dojść u Ciebie do pogorszenia tych schorzeń. Czasami nawet do śmierci.
Pewnie teraz zastanawiasz się jaki wpływ na Ciebie może mieć długotrwały kontakt ze smogiem?
Może on prowadzić do nowotworów złośliwych, w szczególności płuc, zatok, jamy ustnej, gardła, krtani i przełyku, również nerek. Może się u Ciebie również rozwinąć przewlekła obturacyjna choroba płuc.
Smog jest najgroźniejszy dla kobiet w ciąży, dzieci oraz osób starszych.
Pewnie teraz zastanawiasz się, w jaki sposób się przed nim ochronić?
Na szczęście są na to sposoby. Powinieneś ograniczyć przebywanie na świeżym powietrzu i podróżowanie samochodem. Może Ci pomóc również monitorowanie poziomu zanieczyszczenia powietrza. Służą do tego specjalne aplikacje. Kup sobie maseczkę antysmogową i oddychaj nosem. Najlepiej jednak, jeżeli jesteś mieszkańcem dużego miasta, to postaraj się jak najczęściej wyjeżdżać daleko od aglomeracji, aby pooddychać świeżym powietrzem.
Jeżeli będziesz przestrzegał tych zasad, to z pewnością ograniczysz szkodliwy wpływ smogu na Twoje życie i zdrowie. A może mając świadomość zagrożeń, ludzie zaczną zmieniać piece na nowsze i poziom smogu spadnie?
